3 Stappen om nooit meer iets te moeten

‘What we think, we become’ zei de Boeddha ooit. Het is daarom heel belangrijk om te leren sturen hoe je over zaken nadenkt. Hoe gek je hersenkronkels ook zijn, je kunt jezelf trainen om anders te denken. Taal is een middel om gedachten mee uit te drukken en hoe je praat zegt dus heel veel over hoe je denkt. Door anders te gaan praten, kun je jezelf dus ook aanleren om anders te gaan denken. Zo is het bijvoorbeeld interessant of je in de ‘ik-vorm’ of in de ‘je-vorm’ over jezelf praat. Wat ook heel veel zegt is hoe vaak je het woord ‘moeten’ gebruikt.

‘Moeten’ is een heel dwingend woord. Zodra je dit woord ergens aan koppelt laat je eigenlijk heel veel keuzevrijheid, die je misschien wel hebt, los. Zodra je van iets zegt dat je het ‘moet’ doen, plaats je eigenlijk de vrijheid om een keuze te maken buiten jezelf. ‘Moeten’ is daarmee definitief en vanuit een externe locus of control. ‘Ik kan niet anders’ zeg je eigenlijk. Maar is dat wel waar?

In Nonviolent Communication beschrijft Marshall Rosenberg een prachtige manier om anders te gaan kijken naar de zaken in je leven die je denkt te ‘moeten’. Hij laat je in drie stappen je eigen ‘moeten’ onderzoeken.

Stap 1 – Moetenlijst
1) In de eerste stap maak je een lijst met alles wat je van jezelf moet: alles waar je tegen opziet maar wat je toch doet omdat je denkt geen keuze te hebben. Bij Rosenberg stonden er ‘klinische rapporten schrijven’ en ‘mijn kinderen naar school brengen’ op zijn lijstje.

Stap 2 – Keuzevrijheid terugkrijgen
2) In de tweede stap schrijf je voor die items op je moeten-lijst de woorden ‘Ik kies ervoor om…’. Bij Rosenberg stond er daardoor ‘ik kies ervoor om klinische rapporten te schrijven’ en ‘ik kies ervoor om mijn kinderen naar school te brengen’. Dit leverde veel initiële weerstand bij hem op omdat hij helemaal niet het gevoel had ervoor te kiezen, maar nog altijd het gevoel had verplicht te zijn.

Stap 3 – Intenties onderzoeken
3) In de derde en laatste stap onderzoek je de intentie waarom je deze keuze maakt. Je doet dit door achter de zojuist geformuleerde zin de woorden ‘omdat ik …. wil’ te schrijven. Rosenberg kwam er zo achter dat hij het schrijven van de rapporten verschrikkelijk vond en alleen maar deed voor het geld dat hij ermee verdiende. Van de ene op de andere dag stopte hij ermee omdat hij het een slechte motivatie vond en voelde zich een veel vrijer mens. Ten aanzien van het kinderen naar school brengen zag hij in dat hij hiervoor koos omdat zijn kinderen anders naar een andere school moesten die dichterbij was en waar ze zelf heen konden lopen, maar die kwalitatief veel minder was dan de huidige school. Zijn intentie was dus dat hij zijn kinderen een goede educatie wilde geven. Hij bleef hen naar school brengen, maar nu vanuit de keuze en de intentie om ze een goede opleiding te geven en niet meer vanuit een zelf opgelegd ‘moeten’. Dat was qua beleving een wereld van verschil voor hem.

Sinds ik dit las ben ik al mijn eigen ‘moeten’ in mijn leven gaan onderzoeken. ‘Moet ik dat echt?’ vraag ik mezelf dan. Altijd komt eruit ‘Nee, ik wil het of ik wil het niet.’ Langzaam probeer ik mijn eigen manier van spreken, en daarmee dus mijn manier van denken, zo aan te passen. Vaak verbeter ik mezelf terwijl ik praat. ‘Ik moet echt weg nu… uhm nee, ik bedoel ik wil weg want ik wil mijn trein niet missen.’ Ook besloot ik gisteravond bijvoorbeeld niet naar een afspraak te gaan die wel in mijn agenda stond. Vroeger zou ik gezegd hebben ‘ik moet afzeggen want…’ wat eigenlijk een weinig vrije en verantwoordelijke manier van praten is. Gisteren zei ik dus ‘ik heb besloten dat ik toch niet kom want…’ wat lastiger was om te zeggen omdat de keuze veel meer bij mezelf lag en daarmee ook de verantwoordelijkheid voor de consequenties voor de ander van het afzeggen van de afspraak. Maar zo win ik wel mijn eigen keuzevrijheid in het leven terug.

Ook de woorden ‘kunnen’ en ‘mogen’ zijn effectieve vervangers. Deze gebruik ik vooral ten aanzien van mijn ontwikkelpunten. Als ik ergens tegen aanloop waar ik nog niet zo goed in ben dan is het een wereld van verschil in mijn innerlijke beleving of ik zeg ‘daar moet ik echt een keer wat aan doen’ of ‘daar kan ik nog wel in groeien’. Ook voel je misschien met me mee dat ‘daarin mag ik wel milder naar mezelf zijn’ veel logischer klinkt dan ‘daarin moet ik echt milder naar mezelf worden’.

People ‘should’ all over themselves. – Tony Robbins

Ik zal nooit vergeten dat ik het bij een bezoekje aan mijn oma met haar had over het woord ‘moeten’ omdat zij dat nogal frequent gebruikte. Toen ik een uur later vertrok en afscheid nam zei ze: “Het was goed dat je het opmerkte van dat ‘moeten’ dat ik zoveel zeg, daar moet ik echt wat aan gaan doen.” We keken elkaar aan en proestten het uit van het lachen. Daar ging ze weer. Voor mij was het heel herkenbaar in mijn dans met dit woord.

Waarom is dit zo belangrijk? Omdat keuzestress, wat zoveel Quarterlifers ervaren, niet alleen voortkomt uit te veel keuzemogelijkheden, maar ook uit te weinig. Als je maar van alles ‘moet’ van jezelf, dan geef je jezelf erg weinig vrijheid om keuzes te maken. Begin dus vandaag met je leven lichter te maken door minder te ‘moeten’ van jezelf. Als je dat op Michael Rosenberg’s manier aan wilt pakken, dan heb ik een mooi oefensheet voor je gemaakt om ermee aan de slag te gaan. Wil je die hebben? Share, like of comment dan op deze blog op Facebook, LinkedIn of Twitter en laat me weten dat je hem wilt hebben (mark@quarterlifedeepdive.nl), dan stuur ik je de Pdf.

Wil je ook meer rust, ruimte en keuzevrijheid in je leven aanbrengen en wil je geïnspireerd raken over hoe dat allemaal kan? Kom dan naar de Quarterlife Deep Dive en pak in één dag je belangrijkste uitdaging van dit moment aan. Kijk hier wie je onder meer voorgingen bij de QLDD en wat zij eraan hadden.

Graag hoor ik van je in de comments:

Van welke zaken ben jij overtuigd dat ze wél echt ‘moeten’ in het leven?

Het is ongekend hoeveel meer exposure ik krijg door één enkele Facebook share, like of comment. Heb je iets aan deze blog, doe dan graag wat voor me terug door te liken of sharen op de sociale media en laat anderen direct ook profiteren van de inzichten die voor jou waardevol zijn. Dank!