
5 Soorten Bullshit Jobs
Deze maand is een nieuw boek uitgekomen over een idee dat al langer mijn aandacht had: Bullshit Jobs. Een bullshit job is een baan waarvan de persoon zelf weet en vindt dat het een onzinbaan is. Je wordt echter behandeld alsof je zinvol werk verricht en er wordt van je verwacht dat je meespeelt met de schijnvertoning. Waarschijnlijk heb je het principe weleens ervaren, voor jezelf of bij een collega, als je ooit werkzaam bent geweest voor de overheid, een corporate of een grote zorginstelling.
Het meest schrijnende voorbeeld dat ik uit mijn eigen ervaring bij corporates en semi-overheid ken zijn de mensen die de werkbeschrijvingen bijhouden voor het ISO-9001 systeem. Ze zorgen ervoor dat de papierwinkel in orde is voor wanneer er een audit komt en dat de organisatie zo het kwaliteitskeurmerk kan blijven dragen. Ondertussen volgt niemand die werkbeschrijvingen en iedereen doet lekker waar hij zelf zin in heeft. Aan het einde van de dag heeft de medewerker nul waarde toegevoegd voor de klant of voor collega’s.
Je zou kunnen zeggen dat de persoon met zulk werk toch maar gewoon blij moet zijn ‘dat ie tenminste een baan heeft’. Maar met de toenemende behoefte die we in deze maatschappij ervaren om zingevend werk te mogen doen (zie ook het boek The Purpose Economy van Aaron Hurst) kun je wel aanvoelen dat weinig mensen echt gelukkig worden van dit soort banen. Zoals David Graeber stelt:
“A bullshit job—where one is treated as if one were usefully employed and forced to play along with the pretense—is inherently demoralizing”
Graeber, antropoloog aan de London School of Economics, legt uit dat er 5 soorten bullshit jobs zijn. Dit zijn de vijf typen medewerkers die van zichzelf zeggen dat ze eigenlijk in een bullshitbaan zitten. Lees ze eens door en kijk of je je eigen baan herkent in de lijst.
1) Flunkies
Deze mensen zijn er zodat iemand anders er goed uitziet. Ze doen vaak niet veel anders dan email doorsturen. Een voorbeeld is een receptionist bij een uitgever waar toch nooit iemand belt. De baas moet er alleen tof uitzien en dan moet er moet dus wel iemand voor hem werken.
2) Goons
Deze medewerkers heb je niet nodig als anderen ze ook niet zouden hebben. Een voorbeeld dat Graeber geeft is het leger. Hetzelfde geldt volgens hem en volgens de mensen die reageerden op zijn oproep om je uit te spreken als je vond dat je een bullshit baan had voor corporate juristen en telemarketeers.
3) Duct Tapers
Deze mensen zijn er om problemen op te lossen die niet zouden moeten bestaan en waarvan iedereen dat eigenlijk wel weet. Stel je hebt een gat in het dak, je zet er een emmer onder en dan huur je iemand in om die emmer elk half uur te legen. Dat is makkelijker dan het probleem echt op te lossen.
4) Box Tickers 1
Deze mensen stellen een organisatie in staat om te zeggen dat ze iets doen terwijl ze dat niet doen. Dit gebeurt veel in overheid, maar corporates doen dat ook steeds vaker. Zoals iemand bij een zorgorganisatie die moet inventariseren hoe mensen vermaakt zou willen worden en daar dan overzichten van moet maken. In plaats van mensen daadwerkelijk te vermaken gaat alle tijd op aan de interviews en de verwerking ervan.
5) Task Masters
Deze mensen hebben vaak een rol in het middenmanagement en moeten werknemers onder hen superviseren en aan het werk houden terwijl die mensen van zichzelf al wel werken. Het is dan ook niet gek dat Task Masters zelf veel nieuwe bullshit jobs bedenken. Een voorbeeld dat Graeber geeft is iemand die verbeterplannen maakt voor meer efficiëntie maar in 15 jaar niet één plan uitgevoerd ziet worden omdat er dan Flunkies ontslagen moeten worden en dat is voor de beslissingsnemers natuurlijk geen optie.
Zie ook onderstaande video om Graeber bovenstaande uiteenzetting zelf uit horen leggen:
Als je in een bullshitbaan werkt maar het nog nooit zo expliciet benoemd hebt horen worden, dan kan het troostend zijn om te horen dat er vele anderen zijn die ook het idee hebben dat hun werk niks bijdraagt. Verwacht ook maar niet dat dit fenomeen zomaar over zal gaan. In de jaren ’30 voorspelde econoom John Maynard Keynes dat technologische ontwikkelingen ervoor zouden zorgen dat we aan het einde van de eeuw allemaal een werkweek van vijftien uur zouden hebben. Vandaag de dag zijn onze gemiddelde uren werken echter niet afgenomen, maar toegenomen!
Het is dus aan jezelf om vast te stellen dat je mogelijk een bullshit job hebt en om er iets aan te doen. De sleutel is om op zoek te gaan naar werk waarvan je wel het gevoel hebt dat mensen er echt iets aan hebben. In mijn boek “Is dit het nou?” leg ik dan ook uit wat zingevend werk is, wat de waarde ervan is en hoe je het vindt. Heb je dus een bullshitbaan, lees mijn boek en doe de oefeningen. Download hieronder bijvoorbeeld gratis het eerste hoofdstuk. Dan zul je zien dat je je vrij snel los kunt maken. Of bekijk de mogelijkheden voor coaching om nog sneller stappen te zetten.
- Dit type medewerkers heb ik ook weleens spreadsheetfundamentalisten genoemd horen worden. back
Download nu gratis hoofdstuk 1 van “Is dit het nou?”

Krijg gratis hoofdstuk 1 van het boek “Is dit het nou?” in je inbox.
Laat hiernaast je gegevens achter en dan krijg je hem direct toegestuurd.
Graag hoor ik van je in de comments:
Welke bullshit jobs ken jij uit je omgeving, heb je ooit in gewerkt of ben je momenteel mogelijk in verzeild geraakt?
Tag:David Graeber, onzinbaan