Help! Ik ben zelfverbeteringsverslaafd – Deel 2: drie tips aan mezelf

In een vorige blog constateerde ik dat ik zelfverbeteringsverslaafd ben. Daar slikte ik de bittere pil van het onder ogen zien dat dit mijn situatie is en trok ik de conclusie dat ik een probleem heb omdat ‘beter’ altijd iets is in de toekomst en zodra ik die staat bereik ik wel weer een nieuwe ‘beter’ bedenk. Zo zal ik nooit gelukkig met mezelf zijn. In deze blog daarom drie tips aan mezelf om met mijn zelfverbeteringsverslaving om te gaan.

1. Zie in dat er andere veel destructievere verslavingen zijn

Ik weet al langer over mezelf dat ik redelijk verslagvingsgevoelig ben. Ik heb nooit echte verslavingen gehad, maar ik kon me in het verleden wel verliezen in dingen als games en series. Vooral als ik me slecht voelde waren dit de middelen waarop ik terugviel. Ik kroop in mijn coconnetje waarin ik elke notie van de tijd verloor en mijn zelfzorg redelijk liet varen. Slecht en veel eten, laat naar bed en weinig sociaal contact. Het is nog redelijk onschuldig natuurlijk, want genoeg mensen hebben veel destructievere verslagingen zoals drugs- en drankgebruik, roken of gokken. Toch is series kijken en gamen niet iets wat je uiteindelijk heel veel oplevert in het leven en dichter bij je doelen brengt.

Ik mag dus inzien dat er andere verslavingen zijn die een stuk beroerder voor mij en mijn omgeving zouden zijn. Mijn huidige zelfverbeteringsverslaving biedt me in ieder geval nog iets. Mits ik er niet in doorschiet word ik er gezonder, fitter, energieker, productiever en bewuster van. Anthony Robbins stelt dan ook dat je juist verslavingen in je leven moet aanbrengen en dat dit verslavingen moeten zijn die je vooruit helpen in het leven. Een voorbeeld dat hij noemt is sporten. Van sport word je gezonder, energieker en fitter, maar als sport iets is dat je tegenstaat dan is het sleuren om elke keer met sporten te beginnen. Daarom moet je eraan verslaafd raken, stelt hij, want dan ga je het automatisch doen. Ik weet niet of ik het helemaal met hem eens ben want ik vind een verslaving in zichzelf niet en nastrevenswaardig concept. Maar ik vind het wel mooi dat hij een onderscheid maakt tussen verslavingen die destructief zijn en verslavingen die constructief.

Mijn eerste tip is dus dat ik in mag zien dat mijn huidige verslaving overwegend constructief is, waar dat vroeger veel minder het geval was en het überhaupt nog veel destructiever kan.

2) Doorzie je eigen patroon, wees mild voor jezelf en blijf om jezelf lachen

Toch ben ik er daarmee niet, vind ikzelf, zolang ik niet inzie dat ik in een patroon vastzit. In een mooie reactie op mijn vorige blog haalde een lezeres de auteur Carien Karsten aan in haar boek Overcoming burn-out die het volgende schreef over verslaving en, in dit geval, werken.

“Addiction is nothing more (but also nothing less!) than an attitude with which you do all everyday activities.”

“Addiction (to work) is a mechanism that is operating in its own right, and that does not go away once you stop working. The addiction would just shift: you could end up sitting at your computer for hours surfing the internet, go on a shopping spree, become addicted to alcohol or get obsessed by going to the gym. In short, you endup doing something with the same drive as when you were working.”

Oftewel, ik heb mijn voorliefde voor games en series weten om te draaien naar een drang om aan mezelf te werken en mezelf te verbeteren, maar ik zit nog steeds in dwangmatig patroon vast. Hoe doorbreek ik dat patroon?

De beste benadering die ik hierover geleerd heb is die van Jan Geurtz die hij beschrijft in Verslaafd aan Liefde (check ook zijn boeken De Opluchting en De Verslaving Voorbij waar ik goede verhalen over heb gehoord en wat onderschreven wordt door de zeer loven beoordelingen op Bol.com). Geurtz legt uit dat het vooral gaat om doorzien van je patroon en dat je met zelfveroordeling over je verslaving ook niets opschiet. Ik was ooit bij hem op zomercursus waar een vrouw hem voorlegde dat ze een probleem had omdat haar man al aan de alcohol was overleden en haar kinderen nu bang waren dat ze haar zouden verliezen aan haar rookverslaving. Nadat ze haar hele situatie uiteen had gezet – waarbij ze uitlegde dat ze van alles had geprobeerd en dat ze het zichzelf erg kwalijk nam dat ze nog steeds rookte – zei Geurtz:

“Als ik jou was zou ik zo meteen als je buiten komt eerst eens even een peuk op steken en er lekker van genieten.”

De hele zaal keek hem verbaasd aan. “Ja” zei hij “je rookt nu toch nog en op het moment geniet je er niet eens van en wijs je jezelf er alleen maar over af. Dan kun je er net zo goed van genieten en parallel daaraan oefenen om mild voor jezelf te zijn en jezelf niet zo af te wijzen.” Hij vervolgde met uitleggen dat verslavingen vooral pogingen zijn om een leegte in onszelf op te vullen die altijd voortkomt uit ons diepste negatieve zelfgeloof. Als we beginnen met mildheid, vriendelijkheid en zelfliefde naar onszelf te beoefenen, dan is de kans veel groter dat we de leegte in onszelf bij de kern aanpakken en daarna niet meer met sigaretten, games of zelfverbetering hoeven op te vullen.

Zijn aanpak is dus geënt op liefdevolle vriendelijkheid naar jezelf te beoefenen (in het alledaagse leven én op gezette tijden met meditatie) en te zijn met wat er in het moment is. Ben je aan het roken, dan ben je aan het roken en dan heb je er het meest aan om dat op te merken, jezelf er niet over te veroordelen of over af te wijzen en enkel te doorzien dat je in een patroon zit. Hetzelfde geldt voor zelfverbetering. Daarnaast helpt het, of gebeurt het bijna automatisch, dat je om je eigen patroon lacht zodra je het doorziet. Dát is mildheid naar jezelf. “Haha, kijk mij mezelf weer driftig bezig zijn met mezelf verbeteren. Geeft niets, mag best. Wat een mooi figuur ben ik ook :-)” Zo doorzie je mogelijk je patroon bij de kern, kun je er mild over zijn en krijgt het patroon steeds minder grip op je.

Mijn tweede tip is dus om mild voor mezelf te blijven, mijn patronen te blijven doorzien en om mezelf te blijven lachen. Mijn eigenwaarde zal dan steeds minder afhangen van hoe goed ik mezelf verbeter. Mijn op te vullen emotionele leegte zal afnemen omdat ik vriendelijker, liefdevoller en milder naar mezelf ben.

3) Laat het touw soms vieren en geniet van het leven

Een van de redenen om zo fervent bezig te zijn met zelfverbetering is dat ik mijn verleden van lage zelfdiscipline (me verliezen in games en series terwijl er andere belangrijkere dingen in het leven waren) achter me wil laten en mijn discipline wil versterken. Maar zoals M. Scott Peck prachtig beschrijft in The Road Less Travelled is balans houden in het leven juist een onderdeel van discipline. Discipline houdt ook in dat je weet wanneer je het touw even kan laten vieren en gewoon geniet van het leven zoals het op dat moment is. Even genieten van dat ene chocoladeijsje na al die weken dat je netjes aan je eigen eetvoorschriften hebt gehouden. Een dagje niet hoeven sporten van jezelf en chillen op de bank met een domme film of serie nadat je de weken hiervoor heel sportief en zinvol bezig bent geweest.

Betekent dit dan dat ik de lat qua zelfzorg lager wil leggen? Nee. Balanceren gaat erom dat je jezelf niet verliest in je eigen patroon en jezelf niet afwijst als je ervan afwijkt. Mijn zelfverbeteringspatroon brengt me heel veel goeds en het aanbrengen van balans is enkel om ervoor te zorgen dat ik er niet afhankelijk van word. Maar het is wel goed om daarbij te zien wat balans is en wat dichter zit bij terugvallen op oude (ongezondere) patronen. Zo is een beloning voor jezelf in de vorm van een chocolade-ijsje of een onbedachtzame binge-uitspatting met vriend Netflix iets leuks wanneer het bijvoorbeeld één keer in de maand is. Maar elke dag op die manier ‘balans aanbrengen’ is gewoon inboeten op het vervullen van je potentie in het leven. Als mensen om me heen vinden dat ik soms het touw wel wat mag laten vieren en wat meer mag genieten, dan ben ik het met ze eens. Maar als ze vinden dat ik structureel minder aan zelfzorg zou moeten doen en altijd met een gevierd touw rond zou moeten lopen, dan helpen ze mij niet vooruit zoals ik vooruit wil komen in het leven. Anthony Robbins spreekt me op dit vlak veel aan met zijn statement:

“Make sure the people around you keep raising the bar for you.”

Laat mensen die minder bewust leven en minder levensambitie hebben je daarom niet vertellen dat je je lat in het leven voor jezelf moet verlagen. Maar, en dat is dus tip nummer drie aan mezelf, laat hen je wel stimuleren om soms het touw te laten vieren en even onbezorgd te genieten.

Graag hoor ik van je in de comments:

Heb jij nog andere tips om om te gaan met een zelfverbeteringsverslaving?

Het is ongekend hoeveel meer exposure ik krijg door één enkele Facebook share, like of comment. Heb je iets aan deze blog, doe dan graag wat voor me terug door te liken of sharen op de sociale media en laat anderen direct ook profiteren van de inzichten die voor jou waardevol zijn. Dank!