Hoe je ongelukkig wordt: vergelijk jezelf met anderen

Er duiken steeds meer onderzoeken op die wijzen op een correlatie tussen de tijd gespendeerd op Facebook en depressiviteit of ongelukkigheid. Zo bestaan er al termen als Facebook Depression en Facebook Envy. De belangrijkste boosdoener lijkt het mechanisme waarbij we ons (bewust of onbewust) vergelijken met onze peers als we door de status updates van anderen bladeren. Wat gebeurt er precies?

Ik las ooit ergens (ik herinner me niet meer waar) dat de beste manier om ongelukkig te worden is om je leven zover te vergelijken met dat van Wolfgang Amadeus Mozart. Hij had zijn eerste muzikale compositie klaar toen hij vijf jaar oud was. Wat had jij al gepresteerd op die leeftijd? En ben je inmiddels al zover? Toen hij acht was schreef hij zijn eerste complete symfonie. Wat deed jij op dat moment? Welke symfonieën heb jij op je naam? En hoeveel periodes van 8 jaar heb je er al opzitten? En zo gaat de lijst nog wel even door. Voel je het ongenoegen met jezelf? ‘Wat heb ik nou helemaal gepresteerd?’ Een logische vraag als je dit zo leest, maar je schiet er helemaal niks mee op. Jezelf vergelijken met anderen maakt alleen maar ongelukkig.

De reden hiervoor is de volgende. Ik hoorde dit afgelopen weekend tijdens een training en alhoewel ik mijn visie op ‘niet vergelijken’ al redelijk scherp dacht te hebben, deed de volgende uitspraak toch weer een kwartje bij me vallen.

Comparison of people is lose-lose. You immediately lose the uniqueness of both persons.

Elk mens is uniek en heeft zijn of haar eigen talenten, passies, persoonlijke waarden en behoeften. Als je jezelf dan vergelijkt met iemand anders en jezelf ‘hoger’ of ‘lager’ waardeert, dan doe je niet alleen jezelf tekort. Je plaatst de ander ook ergens op een ladder van hoe ‘goed’ die persoon bezig is in zijn of haar leven, alsof het iets ééndimensionaals is. Daarmee gooi je niet alleen je eigen uniciteit overboord, maar je reduceert ook het unieke karakter van de ander tot een platgeslagen beoordeling van ‘beter’ (of ‘minder’). Voor mij was dit een mooi inzicht omdat ik eerder altijd onbewust dacht dat mezelf met iemand anders vergelijken een lose-win of win-lose situatie was. Ik voel mezelf er kut door en zet die ander op een voetstuk of ik voel me goed en die ander zal er wel last van hebben. Maar zo werkt het dus niet. Je verliest allebei omdat het appels met peren vergelijken is.

Als er overigens één persoon is die dit mag leren, dan ben ik het. (Dat zal ook wel de reden zijn dat ik deze blog schrijf. Immers, waarover je les geeft heb je zelf te leren.) Mijn hersenen zijn op de een of andere manier by default aangelegd om zo snel mogelijk te oordelen of iemand ‘verder’ of ‘minder ver’ in het leven is dan ik. Cognitief snap ik al wel een tijdje dat het zo niet werkt en dat ik hier niks aan heb, maar helemaal geïnternaliseerd heb ik het nog steeds niet. Steeds maar herken ik bij mezelf weer dat ik oordeel over anderen. In een split second heb ik vastgesteld: hoger of lager, verder of minder ver, beter of minder. Ergens schaam ik me voor deze oppervlakkigheid, maar het is wat het is. Ik probeer het tegenwoordig maar gewoon op te merken, erom te lachen en mezelf niet te veroordelen over het feit dat ik weer oordeel. Zoals je leest kan ik het best druk met mezelf hebben 🙂

Daarnaast helpen twee andere zaken me om minder te vergelijken.

De uniciteit van anderen leren kennen

Een tool die ik veel in mijn coaching gebruik is het maken van een Persoonlijk Business Model. Hierin structureer ik voor iemand al zijn of haar gedachten over waar diegene wil dat de volgende stap in het werkende leven aan voldoet. Talenten, vaardigheden, interesses, passies, persoonlijke waarden, financiële behoeften, gewenste werkculturen, voorkeursomgang met collega’s, stijl van een eventuele manager, noem maar op, allemaal komt het voorbij. Ik weet nog goed dat ik de eerste paar keer iemand hierbij hielp, nadat ik net voor mezelf zo’n overzicht had gemaakt. Ik vermoedde steeds dat de persoon die ik hielp wel ongeveer hetzelfde zou zoeken als ik. Maar wat schetste mijn verbazing? Compleet andere ingrediënten voor een ideale baan landden via post-its op de overzichtscanvas. Aanvankelijk zat er nog wel een oordeel op: “Huh, echt? Wil je dat? Ok…”. Maar het was ergens ook bevrijdend. Waar ik dacht dat de concurrentie moordend zou zijn op wat ik wil doen in dit leven, bleek dat erg mee te vallen. En niet alleen dat, de wereld werd veel kleurrijker. Met elke sessie die ik deed werd het leuker. Werkelijk élk persoon dat ik geholpen heb (N=40 vermoed ik) heeft een compleet unieke visie voor de volgende stap in zijn of haar leven. Langzaam maar zeker zie ik steeds meer in hoe uniek elk mens is en wat een ongekende schoonheid dat is.

Vergelijkingsbronnen vermijden 

Ik leerde afgelopen juni op zomercursus bij Jan Geurtz een heel mooie stelregel.

Als je iets niet in je geest op kan lossen, los het dan erbuiten op.

Het was een meditatiecursus en dit zinnetje ging over hoe je bijvoorbeeld met lawaai op straat omgaat. Als je je eraan ergert kun je het eerst in je geest proberen op te lossen, door eens objectief te gaan luisteren naar wát je nou precies hoort. Soms lukt het dan om vast te stellen dat het maar geluiden zijn die jij ze als ´lawaai´ en ´overlast´ bestempelt maar dat het met een objectievere blik maar gewoon geklets, geratel of wat dan ook is. Soms geeft dit voldoende verlichting dat je verder kunt slapen, studeren of waar je ook mee bezig was. Als het je echter in je geest niet lukt (om welke reden dan ook) dan heeft het geen zin om jezelf te blijven kwellen en kun je beter kijken of je het buiten je geest op kunt lossen. In dit voorbeeld houdt dat dus in dat je naar buiten stapt en vraagt of het wat zachter kan.

Ten aanzien van het vergelijken met anderen kun je dus ook, steeds als je met het leven van een ander geconfronteerd wordt, proberen om het in je geest op te lossen. “Die persoon is uniek en ik ben uniek, oh wat leuk, een win-win!”  Zo’n gedachte dient je veel meer dan een ‘hoog-laag’ vergelijking. Echter, het is reëel om je te beseffen dat dit niet altijd lukt. Dan kan het uit om het buiten je geest op te lossen. In dit geval door jezelf niet teveel bloot te stellen aan (onrealistische) vergelijkingsbronnen. Een heel simpel trucje is het volgende.

Stop met scrollen door Facebook

Er is namelijk een kwaal waar Facebookgebruikers mee besmet zijn en die ze vaak zelf niet eens doorhebben. De kwaal heet Social Image Crafting. Dit houdt in dat je alleen die zaken op Facebook plaatst die bijdragen aan het sociale imago dat je uit wilt stralen. De hippe vakantie naar Ibiza wel op Facebook, de verschrikkelijke office cubicals waar je de andere 48 weken van het jaar doorbrengt niet. Het gezellige etentje met je hele familie in het luxe restaurant wel op Facebook, de koude pizza van de vorige dag die je eenzaam in je eentje op de bank zit weg te stouwen niet. Je huwelijksfoto’s wel, je scheidingspapieren niet. Ga zo maar door. Mensen doen dit niet bewust om anderen ongelukkig te maken (althans de meesten niet), maar dat is wel de uitwerking die het heeft. Ik noem het de

Social Image Crafting Kwaal: SICK

Als je te lang op Facebook rondhangt kun je daar letterlijk ziek van worden.

Zelf heb ik dus op enig moment besloten om met Facebook te stoppen. Ik heb mijn account aangehouden, maar heb om te beginnen maar eens de Facebook app van mijn telefoon gegooid. Ik werd niet gelukkiger van die app, zoveel was zeker voor me. Verder ben ik de site gewoon niet meer in mijn browser gaan openen. De mensen die ik ken die überhaupt geen Facebook (meer) hebben, komen daarnaast erg gelukkig op me over. Dat is een niet erg wetenschappelijke observatie, maar toch zegt het me iets.

Lastig werd het wel toen ik voor mezelf begon te werken als trainer en coach en ik merkte hoe belangrijk Facebook is om onder de aandacht te komen (bijvoorbeeld met blogs als deze). Op dit moment kom ik dus alleen online om mijn blogs en updates voor mijn bedrijf te posten. Maar damn wat is het dan moeilijk om niet verleid te worden om naar updates te kijken. Voor je het weet is die video van dat schattige katje al begonnen en word ik 30 seconden later ‘wakker’ om te bedenken wat ik hier ook alweer kwam doen.

Het is dus niet makkelijk om Facebook links te laten liggen, maar het kan wel. Hier een stappenplan zonder enig eigenbelang 😀

1. Share deze post op Facebook en vertel dat je minder online zult zijn
2. Like de Facebookpagina van Quarterlife Deep Dive (als een soort van laatste rituele Facebookactie)
3. Schrijf je rechts op deze pagina in voor mijn nieuwsbrief (dan hoef je niet meer naar Facebook om mijn blogs te vinden, want dan komen ze naar jou toe)
4. Kom alleen nog maar elke dinsdag op Facebook om mijn nieuwste blog te liken of sharen

Geintje natuurlijk. Maar denk eens voor jezelf na: hoeveel brengt Facebook je en hoeveel kost het je? Maak dan je eigen stappenplan en voer het gewoon eens uit voor een week. Kijk dan waar je staat en hoe je je nu voelt ten opzichte van een week ervoor. Oftewel, vergelijk jezelf dan eens met de enige persoon waarmee het zinvol is om je te vergelijken: jezelf.

Be yourself, everyone else is taken

 

Mogelijke vervolgstappen

• In de tijd die je vrijspeelt voor jezelf kun je bijvoorbeeld onderzoeken wie je in je diepste kern wilt zijn, vanuit daar doelen voor jezelf stellen en stappen gaan zetten om meer daarmee in lijn te leven
• Lees waarom erbij horen zwaar overschat is

 

Laat me graag in de comments weten:

Hoe zorg jij ervoor dat je jezelf minder met anderen vergelijkt?